Aantal bevallingen, leeftijd bij eerste bevalling en de kans op eierstokkanker

Uit epidemiologische onderzoekingen komt naar voren dat de kans op eierstokkanker daalt met het toenemen van het kindertal. Het was tot nog toe niet duidelijk of dit geldt voor alle vormen van eierstokkanker, of de leeftijd van de vrouw bij haar eerste bevalling van belang is en of de kans ook afhangt van de tijd die is verstreken na de laatste bevalling. Om een antwoord op deze vragen te kunnen geven vergeleken Adami et al. gegevens over de bevallingen van patiënten met eierstokkanker en vrouwen zonder deze aandoening.1 De gegevens van de patiënten waren afkomstig uit de Zweedse kankerregistratie over de periode 1958-1984. Het betrof 3486 patiënten met een maligne ovariumtumor (2992 met een carcinoom, 330 met een maligne stromatumor, 149 met een maligne kiemceltumor en 15 met een niet-classificeerbare maligniteit) en 510 patiënten met een ‘borderline’-tumor. De auteurs verzamelden gegevens over het kindertal, de leeftijd bij de geboorte van het eerste kind en de leeftijd bij de geboorte van het laatste kind. Dit was mogelijk omdat bij de Zweedse volkstelling van 1960 een register was gemaakt van alle vrouwen (ongeveer 1,7 miljoen) geboren tussen 1925 en 1960. Retrospectief en prospectief tot 1984 werden de levend geboren kinderen (in totaal ongeveer 2,8 miljoen) geregistreerd. De onderzoekers gebruikten dit register ook voor het samenstellen van een vergelijkingsgroep. Zij trokken aselect, voor elke patiënt, 5 vrouwen die in hetzelfde jaar en dezelfde maand waren geboren en zij onderzochten de reproduktieve voorgeschiedenis van deze vrouwen tot het moment dat bij de patiënt kanker werd vastgesteld.

De bevindingen waren als volgt: elke bevalling doet de kans op eierstokkanker verminderen; na 5 of meer bevallingen is de kans 40 van de kans die een vrouw zonder kinderen heeft. De beschermende werking van zwangerschap geldt voor alle vormen van eierstokkanker. Bovendien neemt, onafhankelijk van het aantal bevallingen, de kans op eierstokkanker af naarmate een vrouw ouder is bij haar eerste bevalling. Elke 5 jaar dat een vrouw later voor het eerst bevalt, vermindert haar kans op eierstokkanker met 10. De invloed van de leeftijd bij de eerste zwangerschap geldt zeker voor de carcinomen, maar waarschijnlijk ook voor de maligne kiemceltumoren en de maligne stromatumoren. Ten slotte blijkt het beschermende effect van een zwangerschap op het ontstaan van eierstokkanker in de loop van de jaren na een bevalling geleidelijk af te nemen, hoewel het wel aanwezig blijft.1 De genoemde verbanden lijken ook te bestaan voor ovariumtumoren van het borderline-type, maar zijn minder sterk.

De bevindingen van het onderzoek passen niet goed bij de bestaande veronderstellingen over de oorzaak van eierstokkanker. De auteurs presenteren een nieuwe hypothese en stellen dat zwangerschap de eierstok kan zuiveren van cellen die reeds een kwaadaardige verandering hebben ondergaan. De anticonceptiepil zou op dezelfde wijze beschermen tegen eierstokkanker, maar de werking ervan lijkt minder sterk dan die van een zwangerschap.