Samenvatting
Toplijsten van ziekten zijn van belang voor een overzicht van de volksgezondheid. Deze lijsten reduceren de duizenden bestaande ziektebeelden tot een overzichtelijke selectie die beleidsmakers en onderzoekers in staat stellen om prioriteiten te stellen in de publieke gezondheidszorg. Het RIVM gebruikt een dergelijke selectie voor de Volksgezondheid Toekomst Verkenningen, een 4-jaarlijks overzicht van de volksgezondheid. Dit document dient als basis voor de ‘Landelijke nota volksgezondheidsbeleid’ van het ministerie van VWS. De vorige selectie van ziekten was 20 jaar oud. De nieuwe selectie reflecteert niet alleen veranderingen in ziektepatronen, maar ook in maatschappelijke discussies. Zo gaat het in de selectie uiteraard nog steeds om sterfte en morbiditeit, maar daarnaast ook om kosten en maatschappelijke participatie, 2 thema's die hoog op de maatschappelijke agenda staan.
Artikelinformatie
Beperkt blikveld, beperkt de gezondheid van NL
Het artikel van het RIVM (Hoeymans e.a.) over de nieuwe lijst van 59 belangrijkste ziekten die voor de overheid de basis moet vormen voor het toekomstig beleid voor de volksgezondheid, lijkt onderhevig aan een bijzondere bias: hoewel de ICD-10 en de door de huisartsen gebruikte ICPC, naast 'drugs' en 'alkohol' ook 'nicotine' en 'vetzucht', met zelfs de morbide vorm als aparte entiteit, benoemen, ontbreken deze laatste twee aandoeningen in de lijst van 59. Zo is het percentage rokers in Nederlander meer dan het dubbele in vergelijking met bijvoorbeeld Zweden. Dat doet het ergste vrezen voor het toekomstig volksgezondheidsbeleid, tenzij de overheid niet alleen deze lijst, maar ook de maatschappelijke werkelijkheid daarbuiten als uitgangspunt neemt. Immers, roken en vetzucht zijn de belangrijkste ziektes van de 'leefstijlepidemie' van de 21e eeuw. Zij vormen tevens de basis voor vele van de 59 aandoeningen in de lijst. Bovendien zullen bij ongebreidelde toename van die verslavingen diabetes zowel als andere chronische ziektes inclusief vele vormen van kanker, zich eerder manifesteren en daarmee een zware wissel trekken op de inzetbaarheid van de beroepsbevolking. Indien het overheidsbeleid die twee ontbrekende ziekten wèl als uitgangspunt neemt voor toekomstig volksgezondheidsbeleid is zij niet slechts bezig met publieke gezondheidszorg maar ook met het bevorderen van de economische kracht van de Nederlandse maatschappij.
Paul Habets, huisarts
Roken en overgewicht als volksgezondheidsproblemen (auteurs)
Graag reageer ik op de reactie van de heer Habets,
Uw constatering dat roken en overgewicht belangrijke volksgezondheidsproblemen zijn deel ik. De selectie van 59 ziekten die wij maakten is slechts een deel van de basis voor het volksgezondheidsbeleid. Naast deze lijst geven we in de Volksgezondheid Toekomst Verkenning ook een overzicht van verschillende determinanten van gezondheid, zoals roken, lichamelijke activiteit en de blootstelling aan fijn stof. Daarnaast geeft de VTV ook informatie over andere maten van gezondheid en over effecten en kosten van preventie en zorg. Ook deze informatie is nodig om prioriteiten te stellen in het beleid. De overheid heeft hieruit zes prioriteiten voor het gezondheidsbeleid gesteld, te weten roken, alcoholgebruik, overgewicht, bewegen, diabetes en depressie. Zie ook het nationaal programma preventie 'alles is gezondheid'.
Hartelijke groet,
Nancy Hoeymans, auteur