Covid-19 of niet: alle ouderen aan de vitamine D?

Letter D opgebouwd uit mensen
Simon P. Mooijaart
Olaf M. Dekkers
Frederiek van den Bos
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2023;167:D7176
Abstract

Er worden veel positieve effecten toegeschreven aan vitamine D-suppletie bij ouderen. Nu ligt er een gerandomiseerde studie die een gunstig effect van hoge doses op het beloop van covid-19 bij ouderen lijkt te bevestigen. Maar hoe overtuigend is die?

Er zijn veel redenen om te veronderstellen dat vitamine D-deficiëntie voor klachten kan zorgen die met name bij ouderen veelvuldig voorkomen. Vitamine D speelt bijvoorbeeld een belangrijke rol in botstofwisseling, detoxificatie, neuronen en bloedvaten.1 En recent werd in dit tijdschrift al de complexe relatie tussen vitamine D en het immuunsysteem beschreven.2 Vitamine D-deficiëntie gaat samen met osteoporose en een verhoogd risico op fracturen, en uit observationele studies bleek dat vitamine D-deficiëntie samenhangt met een verhoogde vatbaarheid voor infecties, met name van de bovenste luchtwegen. Tel daarbij op dat ouderen vaak een vitamine D-deficiëntie hebben en dat bij dezelfde groep ook infecties frequent voorkomen, en de suggestie om vitamine D te suppleren is snel gedaan.

‘Confounding’ als verklaring

Maar het bewijs dat een verlaagd vitamine D-niveau de oorzaak is van al deze aandoeningen en symptomen is niet overtuigend. Het effect van vitamine D-suppletie op fracturen bij ouderen met botontkalking…

Auteursinformatie

Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden. Hoofdafd. Interne Geneeskunde, sub-afd. Ouderengeneeskunde: prof.dr. S.P. Mooijaart en dr. F. van den Bos, internisten ouderengeneeskunde. Sub-afd. Endocrinologie: prof.dr. O.M. Dekkers, internist-endocrinoloog en klinisch epidemioloog (tevens afd. Klinische Epidemiologie).

Contact S.P. Mooijaart (s.p.mooijaart@lumc.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Auteur Belangenverstrengeling
Simon P. Mooijaart ICMJE-formulier
Olaf M. Dekkers ICMJE-formulier
Frederiek van den Bos ICMJE-formulier
Vitamine D-suppletie bij ouderen met covid-19
Dit artikel is gepubliceerd in het dossier
Covid-19
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Jan
van der Meulen

De Gezondheidsraad in Den Haag stelt in haar rapport over voedingsnormen voor vitamine D: “In verband met de eenvoud, adviseert de commissie toch alle 70-plussers om een supplement met 20 microgram vitamine D per dag te gebruiken (1)”. Het Leids Universitair Medisch Centrum meent met haar commentaar “Covid-19 of niet: alle ouderen aan de vitamine D?” dat advies in twijfel te moeten trekken. Ze refereren aan een meta-analyse waarin staat dat alleen in de Verenigde Staten een gunstig effect is gevonden van vitamine D op de incidentie van luchtweginfecties (2). Dat is wel heel stellig. Waarom leveren de auteurs geen commentaar op de discrepantie tussen de door hen aangehaalde meta-analyse en die met de conclusie: “Suppletie met vitamine D is veilig en beschermt in het algemeen tegen acute luchtweginfecties. Patiënten met een zeer ernstig vitamine D tekort, serum vitamine D spiegel <25 nmol/L, ondervinden het meeste voordeel (3)". Waarom ontbreekt de Finse studie “An association of serum vitamin D concentrations < 40 nmol/L with acute respiratory tract infection in young Finnish men (4)”? Deze studie betreft 800 militairen, bij wie in de zomer een serum vitamine D spiegel werd bepaald en die daarna 6 maanden werden gevolgd. Militairen met een serum vitamine D spiegel < 40 nmol/L (n = 24) waren significant meer dagen afwezig vanwege een luchtweginfectie dan zij met een hogere spiegel.

Het uiteenlopen van wetenschappelijke onderzoeksresultaten is gangbaar, bijvoorbeeld door het gebruik verschillende afkapwaarden. Een dubbelblind gerandomiseerd onderzoek zou de beste methode zijn om het causale verband aan te tonen tussen een zeer ernstig vitamine D tekort en het krijgen van een luchtweginfectie. Maar welke ethische commissie zal het goedkeuren dat de controle groep met een ernstig vitamine D tekort een placebo krijgt (5)? Referentie 12 van het commentaar, de CORONAVIT trial, is illustratief voor dit ethische dilemma. Van de 6200 personen die meededen, kregen 3100 personen vitamine D suppletie en bij deze personen werd 25(OH)D gemeten. Bij de personen die geen suppletie kregen, werd geen 25(OH)D gemeten. “Wat niet weet, wat niet deert” zullen de opstellers van de trial hebben gedacht, maar mag er een conclusie worden getrokken over het geven suppletie? Waarom is er een scheiding der geesten tussen Den Haag en Leiden?

J. Hartman, huisarts
Dr. J van der Meulen, basis-arts
De Jagerweg Praktijk te Dordrecht
Literatuur

1. Gezondheidsraad. Evaluatie van de voedingsnormen voor vitamine D. Den Haag: Gezondheidsraad, 2012; publicatienr. 2012/15.

2. Vlieg-Boerstra B, de Jong N, Meyer R, et al. Nutrient supplementation for prevention of viral respiratory tract infections in healthy subjects: A systematic review and meta-analysis. Allergy. 2022;77:1373-88.

3. Martineau AR, Jolliffe DA, Hooper RL, et al. Vitamin D supplementation to prevent acute respiratory tract infections: systematic review and meta-analysis of individual participant data. BMJ. 2017;356:i6583.

4. Laaksi I, Ruohola JP, Tuohimaa P, et al. An association of serum vitamin D concentrations < 40 nmol/L with acute respiratory tract infection in young Finnish men. Am J Clin Nutr. 2007 Sep;86(3):714-7.

5. https://www.medischcontact.nl/opinie/reacties/ingezonden-reactie/vitami…