Onder bepaalde voorwaarden is euthanasie mogelijk bij mensen met dementie die wilsonbekwaam zijn geworden op het moment van hun doodswens. De wilsverklaring speelt hierbij een belangrijke rol. Maar wat erin moet staan is onduidelijk. Het inschatten van ondraaglijk lijden bij gevorderde dementie wordt naar mijn mening ten onrechte als moeilijk ervaren. Tot mijn verrassing vindt een aanzienlijk percentage huisartsen dat bij de uitvoering de wil van de patiënt mag worden uitgeschakeld met ‘premedicatie’.
Een van de weinige constanten in de Nederlandse euthanasiepraktijk is de continue toevloed van nieuwe kandidaten. We gingen van terminaal ziek, naar chronisch ziek, naar psychiatrische beelden, toen naar beginnende dementie, toen stapeling van ouderdomsklachten en ten slotte naar gevorderde dementie. Bij deze laatste categorie patiënten is het niet zozeer het ziektestadium dat problemen veroorzaakt, als wel de wilsonbekwaamheid ten aanzien van hun doodswens. Het is immers zo dat iemand die gevorderd dement is, heel goed in staat kan zijn een samenhangende doodswens te uiten. Daar staat tegenover dat sommige mensen met beginnende dementie in dit opzicht het stuur al heel snel kwijt zijn.
Schriftelijke wilsverklaring
In de euthanasiewet heeft altijd al gestaan dat de schriftelijke wilsverklaring het mondelinge verzoek kan vervangen. Juristen wezen er graag op. Artsen gingen het graag uit de weg. De reden is niet erg ingewikkeld. Als wilsonbekwaamheid geen probleem is dan mag je, met de…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Euthanasie bij vergevorderde dementie
Reactie commentaar Bert Keizer
Een persoon met diepe dementie de dood insturen op basis van een wilsverklaring vindt Bert Keizer een nauwelijks te verteren uitkomst van de euthanasiewet zoals die nu geïnterpreteerd wordt. Dat is klare taal en een duidelijk moreel commentaar op de huidige status die de wilsverklaring heeft in het KNMG-standpunt. Ons onderzoek geeft aan dat een grote groep huisartsen dit ook problematisch vindt. Ons pleidooi voor moreel beraad binnen de eerste lijn verdient nader onderzoek. Het inschatten van het lijden wordt door een grote meerderheid van de huisartsen moeilijk gevonden. Keizers aanbeveling dat 'doodongelukkig' het enige criterium is dat telt bij een euthanasievraag door een persoon met dementie is te kort door de bocht. Een recent gepubliceerde analyse van 111 casestudies bij dementie in Nederland (tussen 2012 en 2020) laat ook zien dat er in de praktijk veel meer ethische vragen naar boven komen: de onderzoekers komen tot 7 vragen. (Groenewoud S et al J Am Geriatr Soc. 2022 Feb 20. doi: 10.1111/jgs.17707). Tot slot het is inderdaad een verrassende uitkomst, zoals Keizer ook vindt, dat 45% (+22% misschien) het eufemisme premedicatie goedkeurt. Nader onderzoek op dit punt is nodig.