Psychische en psychosociale problemen of middelengebruik bij zwangeren

Aim

To demonstrate the results of routine screening and treatment for psychiatric problems, psychosocial problems and substance use (PPS) among pregnant women in the Netherlands. This approach is advocated by the national program ‘The first 1000 days’, which focuses on a healthy start for (unborn) children in vulnerable situations.

Design

Secondary data analysis of a routine care dataset obtained from midwifery practices and hospitals throughout the Netherlands. All practices and hospitals applied systematic screening with Mind2Care.

Method

Each Mind2Care screening results in either a negative result (no risk), an alert and/or a treatment advice based on local care pathways. Anonymous data on detected risk factors and subsequent alerts/advices from 22.141 pregnant women were analyzed.

Results

Of all women, 24% had at least one PPS risk factor. Accumulation of risks was present in 10% of women. Thirty-one percent of all pregnant women received at least one specific advice (15% alerts, 24% treatment advices, including overlap).

Conclusion

One in four pregnant women has psychiatric problems, psychosocial problems and/or substance use for which guideline care is available. Implementation of Mind2Care is demanding to the obstetrical system, and requires multidisciplinary care processes of medical and social caregivers. Despite the lack of a scientific evidence on the added value of systematic detection and treatment of PPS-risks in all pregnancies, this programmatic approach is increasingly acknowledged on the national attention level as the way forward to a healthy start for every child, even if born under vulnerable conditions.

Conflict of interest and financial support: potential conflicts of interest have been reported for this article. ICMJE forms provided by the authors are available online along with the full text of this article.

Samenvatting

Doel

Inventariseren wat de opbrengst is van routinematige screening op en advisering bij psychiatrische problematiek, psychosociale problemen en middelengebruik (PPM) onder zwangeren in Nederland. Deze aanpak wordt geadviseerd in het landelijke Actieprogramma Kansrijke Start, dat zich richt op een gezonde start van alle (ongeboren) kinderen, ook onder kwetsbare omstandigheden.

Opzet

Secundaire analyse van praktijkgegevens uit 11 verloskundige samenwerkingsverbanden (VSV’s) verspreid over Nederland die alle het Mind2Care-instrument gebruikten bij de systematische screening van zwangeren.

Methode

Screening met het Mind2Care-instrument kan een negatieve uitslag geven, een waarschuwing (‘alert’) of een specifiek behandeladvies op basis van het lokale zorgaanbod. Wij analyseerden de anonieme gegevens over gesignaleerde risico’s en bijbehorende adviezen van 22.141 routinematig gescreende zwangeren. Daarbij rapporteerden we de algemene opbrengst van de screening en de meest voorkomende adviezen.

Resultaten

Van alle zwangeren had 24% minimaal 1 PPM-risicofactor. Een combinatie van risicofactoren kwam voor bij 10%. 31% van de zwangeren kreeg een alert of gericht advies: 24% kreeg een gericht behandeladvies, 15% een alert, met enige overlap daartussen.

Conclusie

1 op de 4 zwangeren heeft een PPM-risicofactor waarbij een behandeladvies past op basis van de bestaande professionele richtlijn. Systematische screening, zoals geadviseerd in het actieprogramma ‘Kansrijke start’, doet een groot beroep op de zorg en in het bijzonder op de multidisciplinaire samenwerking tussen het medische en het sociale domein. Er is nog geen wetenschappelijke literatuur over wat het totale effect is op het ongeboren kind van systematische signalering en behandeling van PPM-factoren tijdens de zwangerschap. Desondanks wordt deze benadering steeds meer geaccepteerd als methode om ieder kind een gezonde start te geven, ook in kwetsbare situaties.

Artikelinformatie

Aanvaard op

4 mei 2022

17 juni 2022

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2022;166:D6320

Vakgebied

GGZ

Verloskunde/gynaecologie

Kindergeneeskunde

Auteursinformatie

Albert Schweitzer Ziekenhuis, afd. Verloskunde en Gynaecologie, Dordrecht: dr. C. Quispel, aios gynaecologie. Erasmus Universiteit, Faculteit Geneeskunde, Rotterdam: M. Cheddad Harrak, geneeskundestudent. Koru Kraamzorg, Utrecht: S. Vankan-Buitelaar, MSc, verloskundige niet-praktiserend. Psyche en Zwangerschap, Amsterdam: drs. M. Cohen de Lara, gz-psycholoog. Beaufortzorg en Specialistisch Centrum Bipolaire Stoornissen, Deventer: drs. A.W.M.M. Stevens, psychiater. St. Antonius Ziekenhuis, afd. Kindergeneeskunde, Nieuwegein: dr. I. de Kruijff, kinderarts. Gelre ziekenhuizen, afd. Verloskunde en Gynaecologie, Apeldoorn: dr. K.M. Paarlberg, gynaecoloog. Erasmus MC, Rotterdam. Afd. Public Health, EuroQol Research Foundation: prof.dr. G.J. Bonsel, epidemioloog. Afd. Psychiatrie en Kinder- en Jeugdpsychiatrie: dr. M.P. Lambregtse-van den Berg, kinder- en jeugdpsychiater.

Contact C. Quispel (c.quispel@erasmusmc.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: er zijn mogelijke belangen gemeld bij dit artikel. ICMJE-formulieren met de belangenverklaring van de auteurs zijn online beschikbaar bij dit artikel.

Auteur	Belangenverstrengeling
Chantal Quispel	ICMJE-formulier
Manal Cheddad Harrak	ICMJE-formulier
Simone Vankan-Buitelaar	ICMJE-formulier
Merith Cohen de Lara	ICMJE-formulier
Anja W.M.M. Stevens	ICMJE-formulier
Ineke de Kruijff	ICMJE-formulier
K. Marieke Paarlberg	ICMJE-formulier
Gouke J. Bonsel	ICMJE-formulier
Mijke P. Lambregtse-van den Berg	ICMJE-formulier

Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?

Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.

ASK NTVG

Psychische en psychosociale problemen of middelengebruik bij zwangeren

Samenvatting