Biomarkers voor alcoholgebruik

Alcohol disorder is a growing public health concern, both national and globally. Accurate assessment using standardized questionnaires is an important step towards effective management of the patient suffering from alcohol disorder. The use of biochemical laboratory measures often helps in obtaining independent estimations of alcohol use. Because of (very) low specificity and sensitivity, the use of traditional biomarkers ASAT, ALAT, ASAT-ALAT ratio and MCV is not recommended anymore in the Netherlands. Use of BAC is recommended to detect recent drinking as is CDT measurement in blood, possibly together with gGT, for the diagnosis of chronic excessive alcohol use. EtG in urine can be used for short term monitoring a patient in an abstinence traject. PEth in blood is a very promising biomarker in detecting recent and chronic alcohol consumption as well as monitoring abstinence. The availability of a fast and cheap method for detecting PEth with a well-defined and accepted cut off, are essential study objectives.

Conflict of interest and financial support: none declared.

Samenvatting

Incidenteel gebruik van alcoholhoudende dranken is algemeen aanvaard. Chronisch alcoholgebruik kan echter grote risico’s met zich meebrengen, voor zowel de gebruiker als de samenleving.
De anamnese is de hoeksteen bij de diagnostiek van overmatig alcoholgebruik. Laboratoriumonderzoek kan hierbij helpen.
Gebruik de alcoholbepaling in bloed om recent alcoholgebruik aan te tonen. De bepaling van koolhydraatdeficiënt transferrine (CDT), eventueel samen met γ-GT, is geschikt om chronisch alcoholgebruik aan te tonen.
Het wordt afgeraden om ASAT, ALAT en MCV te gebruiken als indicator voor chronisch alcoholgebruik.
Om een patiënt in een abstinentietraject te volgen kan ethylglucuronide gebruikt worden om een korte periode te monitoren en CDT voor een langere periode.
Fosfatidylethanol (PEth) is een veelbelovende marker voor zowel incidenteel als chronisch alcoholgebruik en om patiënten in een abstinentietraject te volgen. De huidige analysemethode van PEth is echter bewerkelijk, waardoor deze marker nog niet gebruikt kan worden in acute setting.

Artikelinformatie

Aanvaard op

11 augustus 2021

15 november 2021

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2021;165:D6116

Vakgebied

Huisartsgeneeskunde

Interne vakken

Labdiagnostiek

Auteursinformatie

Atalmedial, Amsterdam: drs. F.J.M. Bergkamp, laboratoriumspecialist klinische chemie. Spaarne Gasthuis, afd. Maag-, darm- en leverziekten, Haarlem: drs. E.J. van Soest, mdl-arts.

Contact F.J.M. Bergkamp (fbergkamp@atalmedial.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Verantwoording

De leden van de CDT-werkgroep van de NVKC – dr. F.A.L. Van der Horst, dr. L.H.J. Jacobs, dr. J.M.W. van den Ouweland en dr. J.P.M. Wielders – gaven waardevol commentaar op een eerdere versie van het manuscript.