In 2017 was er de nodige ophef over de toekenning van subsidies voor medisch onderzoek en zorgonderzoek door ZonMw. Hoe zat het met de belangenverstrengeling bij de toekenning? Ging het er wel eerlijk aan toe? Een uitzending van radioprogramma Argos was aanleiding voor een diepgaand onderzoek naar de gang van zaken rond het toekennen van subsidies. Nu, anderhalf jaar later, is het stof neergedaald en kunnen we de balans opmaken.
‘Frauduleus en onwettig’, zo beschreef radioprogramma Argos ZonMw – Nederlands grootste subsidieverstrekker voor medisch en zorgonderzoek – tijdens een uitzending in 2017. Aanleiding daarvoor was de ontdekking die intensivist Paul Elbers (Amsterdam UMC, locatie VUmc) in 2015 deed nadat hij een afwijzing voor zijn subsidieaanvraag had ontvangen. In dezelfde ronde waarin zijn subsidieaanvraag afgewezen was, hadden 7 van de 17 leden van de beoordelingscommissie namelijk ook een eigen subsidieaanvraag lopen. Meerdere daarvan waren wél gehonoreerd, waaronder een project met veel raakvlakken aan dat van Elbers. Elbers liet het er niet bij zitten en diende bezwaar in. Met succes, want na…
Artikelinformatie
Bagatelliseer gemaakte fouten niet
Het is goed te lezen dat ZonMw goed en kritische naar het eigen functioneren heeft gekeken naar aanleiding van kritiek door een onderzoeksjournalistiek programma (en een oordeel van een beroepscommissie). Ook is het te prijzen dat ZonMw nieuwe wegen heeft gevonden op een ontegenzeglijk moeilijk terrein van subsidieaanvragen beoordelen, waarbij perfectie nooit bereikt zal kunnen worden. En dat op een bijzondere manier - via een interview in NTvG - nog eens openbaar aan de orde te stellen valt zeer te waarderen. Dat geeft veel vertrouwen en hoort bij democratische controle over een kwetsbaar systeem waarin veel geld van ons allemaal, publiek geld, omgaat. Maar het helpt nu niet om het gebeurde te bagatelliseren of met de mantel der liefde te bedekken zoals collega Geurts nu lijkt te willen doen door te stellen dat "commentaren over onwettig" wel erg ver gingen. Het is door de beroepscommissie in 2016 vastgesteld dat ZonMw in strijd met artikel 2:4 Awb (over belangenverstrengeling) heeft gehandeld. Leren van fouten, vooruitkijken en nieuwe weg inslaan is prima, maar oude gemaakte fouten niet op waarde schatten is niet een goede raadgever voor toekomstig beleid, zeker als het over fundamentele zaken gaat.
Armand Girbes, hoogleraar IC-geneeskunde, AMC Amsterdam
reactie ZonMw
Met genoegen stellen we vast dat ook Armand Girbes heeft kunnen waarnemen dat ZonMw zich als lerende en open organisatie opstelt.
Op één punt wil ik graag zijn commentaar nuanceren. De onafhankelijke bezwaarschriftencommissie heeft in haar oordeel van 2015 geconcludeerd dat vanwege de schijn van belangenverstrengeling het besluit om niet tot honorering over te gaan moest worden vernietigd en adviseerde het besluit te herroepen en te vervangen door een nieuw besluit. In zijn standpunt hierover aan de Tweede Kamer betreurt de minister van VWS dat de schijn van belangenverstrengeling niet is uitgesloten maar wil hier niet de conclusie aan verbinden dat ook daadwerkelijk sprake is geweest van belangenverstrengeling. De voorzitter van ZonMw bagatelliseert niets als hij hiernaar verwijst, maar bewaakt wel de nuance.
Henk Smid, directeur ZonMw
Onwettig
Dhr. Smid geeft aan mijn reactie te "nuanceren". Volgens van Dale betekent dat "verfijnen" terwijl dhr. Smid kennelijk bedoelt "tegenspreken". Afijn, dan maar even de letterlijke tekst van de onafhankelijke bezwaarcommissie zodat de lezer zelf kan oordelen: "Gelet op het vorenstaande, komt de Commissie tot de slotsom dat de bestreden beslissing niet in stand kan blijven, vanwege strijd met het bepaalde in artikel 2:4 Awb." En verderop: "... gelet op de ongeoorloofde mogelijkheid van een escape bij de toepassing van de Gedragscode..." Ik ben geen jurist, maar in strijd met een wetsartikel lijkt mij toch gewoon onwettig. Hoe een politicus dit vervolgens interpreteert en parafraseert gaat voorbij aan de kern van de zaak.
A.Girbes