Medische verzoeken van familie en vrienden*

Doel

Onderzoeken hoe beginnende en ervaren artsen omgaan met medische verzoeken van familieleden en vrienden (‘niet-patiënten’).

Opzet

Kwalitatief focusgroeponderzoek.

Methode

Wij maakten gebruik van 7 focusgroepen en van een inductieve, thematische analyse om fundamentele kennis op te bouwen. Zodoende konden wij de ervaringen en attitudes van 44 beginnende artsen (artsen in het eerste jaar van de huisartsopleiding) en 51 ervaren artsen (huisartsopleiders) ten aanzien van medische verzoeken van niet-patiënten leren begrijpen.

Resultaten

Als artsen geconfronteerd worden met een medisch verzoek van een niet-patiënt, oriënteren zij zich eerst op de situatie aan de hand van 3 vragen: (a) ‘wie is deze persoon?’; (b) ‘wat vraagt hij of zij van mij?’; en (c) ‘waar zijn we op dit moment?’. Vervolgens maken zij 5 daaraan gerelateerde overwegingen: (a) ‘wat is de aard van de relatie met de persoon?’; (b) ‘hoeveel vertrouw ik op mijn eigen expertise?’; (c) ‘ben ik bang om fouten te maken, gezien de gevolgen?’; (d) ‘hoe scheid ik werk en privéleven?’; en (e) ‘wat is de potentiële invloed van het adviseren of behandelen van niet-patiënten op de arts-patiëntrelatie?’. Ervaren artsen passen genuanceerdere afwegingen toe bij het besluit om een medisch verzoek wel of niet te honoreren, terwijl beginnende artsen het moeilijker vinden om met deze verzoeken om te gaan, minder geneigd zijn deze te honoreren en bezorgder zijn over het verstoren van de bestaande behandelrelatie tussen de niet-patiënt en diens eigen arts.

Conclusie

Onze resultaten bieden een kader om meer inzicht te krijgen in de complexe processen die betrokken zijn bij de overwegingen van artsen om wel of niet een medisch verzoek van een familielid of vriend te honoreren. Dit thema kan een interessant gespreksonderwerp zijn voor leergesprekken met beginnende artsen.