Dames en Heren,
Bij een patiënt met een gedaald bewustzijn dient er binnen de brede differentiaaldiagnose altijd aan meningitis dan wel encefalitis te worden gedacht. Naast de bekende virale verwekkers kunnen ook minder vaak voorkomende virussen beeld van een encefalitis geven, zoals het gelekoortsvirus uit het reizigersvaccin. Het vaccin tegen gele koorts is sinds 1930 op de markt.1 In 1950 werd voor het eerst een encefalitisbeeld beschreven bij een patiënt die dit vaccin toegediend had gekregen. Sindsdien zijn er enkele patiënten beschreven met zogenoemde ‘yellow fever vaccine-associated neurotropic disease’ (YEL-AND)’.2 Wij presenteren in deze klinische les twee Nederlandse patiënten met YEL-AND.
Patiënt A, een 18-jarige student, werd naar ons ziekenhuis gebracht vanwege een collaps. Zijn voorgeschiedenis was blanco; hij gebruikte geen medicatie of drugs en matig alcohol. Patiënt had sinds enkele dagen hoofdpijn, malaise en koorts. 2 weken tevoren had hij een DTP-vaccinatie en vaccinaties tegen hepatitis A en B en gele koorts ondergaan voor een studiereis naar Oeganda. Zijn vader had hem bewusteloos aangetroffen en zag mogelijk trekkingen van de linkerarm en de linker gelaatshelft. Patiënt was niet incontinent geweest voor urine en had geen tongbeet.
Op de SEH was patiënt respiratoir en hemodynamisch stabiel. Zijn bewustzijn was gedaald (Glasgow-comascore (GCS): E1M5V1), hij was motorisch onrustig, maar er waren geen waarneembare kenmerken van epilepsie. Verder neurologisch onderzoek en fundoscopie lieten geen afwijkingen zien, met name geen lateralisatie, piramidale verschijnselen, meningeale prikkeling, huidafwijkingen of koorts. Het laboratoriumonderzoek liet evenmin afwijkingen zien; de waarden van de ontstekingsparameters en de ethanolspiegel waren niet…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
YEL-AND diagnostiek
Het ter kennis brengen van de postvaccinatie symptomen is een goede zaak, maar in de beschouwing mis ik toch twee belangrijke aspecten. Op de eerste plaats blijkt uitgebreid diagnostiek bij verdenking op YEL-AND weinig zin te hebben, omdat er geen markers voor bestaan. Opname op de IC is dan ook niet geïndiceerd, lijkt het. Ten tweede dient patient A gewaarschuwd te worden om contact te vermijden met muggen die endemsich met het gele koorts virus besmet kunnen zijn. Immers het levend virus kan ongetwijfeld een heroptreden van het YEL-AND geven. In ieder geval is een label op het lichaam van patient A aan te bevelen om artsen op deze mogelijkheid te wijzen en de diagnostiek te beperken.
Wim van der Pol, apotheker n.p.
Bijwerking of coïncidentie?
In deze prachtige klinische les vragen de auteurs terecht aandacht voor ziektebeelden die na en zelfs door vaccinaties kunnen ontstaan. De titel doet recht aan de internationaal algemeen gebruikte term ‘Adverse events following immunization’ (vaak afgekort als AEFI). In de tekst van het artikel kan echter vaak verwarring ontstaan, omdat het niet altijd duidelijjk is of het gaat om echte bijwerking (AEFI met aangenomen causaliteit) of om een coïncidentie. Als het oorzakelijk verband niet duidelijk is, is het beter om de term bijwerking te vermijden, en om te spreken van ‘mogelijke bijwerking’, of van een melding hiervan.
In tabel 1, die is overgenomen van de WHO, is een kleine nuancering nodig. Bij het hier genoemde DTP vaccin gaat het om het DT-pertussis vaccin, en niet om het DT-polio vaccin zoals wij dat in Nederland kennen.
Hans C. Rümke, kinderarts n.p., medisch vaccinoloog