De werkzaamheid van antidepressiva

Als we er maar in geloven

Perspectief
Iris E. Sommer
Andrea W.M. Evers
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2018;162:D2806
Abstract

De vriendin ziet er stralend uit en dat bevestigt ze ook. Ze heeft lang last gehad van depressies. Nu wordt ze behandeld door een orthomoleculair genezer. Ze is enorm opgeknapt. ‘Hij herkende wat ik heb, het is een lactose-intolerantie. Het is aangetoond met bloedonderzoek.’ Enigszins sceptisch vragen we ons af waarom ze na jaren melk drinken zonder buikklachten ineens intolerant zou zijn. De vriendin is echter niet sceptisch, en haar orthomoleculair genezer al helemaal niet. Het is vast een charismatische man. Overtuigd van zijn theorie en van zijn onderzoek.

Samenvatting

Het effect van medisch handelen wordt voor een deel bepaald door de specifieke werking van een interventie, voor een ander deel door aspecifieke aspecten. Onder die laatste categorie valt de kwaliteit van de therapeutische relatie, het vertrouwen dat arts en patiënt hebben in de diagnose en in de keuze van de behandeling, geloof in het verklaringsmodel en het werkingsmechanisme, en het vertrouwen dat de interventie gaat werken. Deze aspecifieke aspecten kunnen de specifieke werking versterken (placebo-effect), maar kunnen het ook juist tenietdoen (nocebo-effect). Zo hebben selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s) veel negatieve aandacht in de media gekregen, waardoor het nocebo-effect van behandeling met SSRI’s groot kan zijn. Wanneer het vertrouwen van artsen in dit soort middelen verbetert, kan het nocebo-effect overgaan in placebo-effect en verbetert ook de werking – specifiek plus aspecifiek – van antidepressiva.

Auteursinformatie

Rijksuniversiteit Groningen-UMC Groningen, afd. Neurowetenschappen en afd. Psychiatrie, Groningen: prof.dr. I.E. Sommer, psychiater. Universiteit Leiden, faculteit Sociale Wetenschappen, afd. Gezondheids-, Medische en Neuropsychologie, Leiden: prof.dr. A.W.M. Evers, klinisch psycholoog.

Contact I.E. Sommer (i.e.c.sommer@umcg.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Auteur Belangenverstrengeling
Iris E. Sommer ICMJE-formulier
Andrea W.M. Evers ICMJE-formulier
Effectiviteit van antidepressiva
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Mag ik hieraan bijna alles wat ik tot nu toe in en op Medisch Contact heb geschreven toevoegen? Wat is dat toch, dat Nederlandse artsen zo laat rondlopen in de tredmolen? Waarom moeten we steeds het wiel opnieuw uitvinden? Maak nu eens van je relatie met je patiënt echt een ding. Stel je eens voor dat jij het zelf bent die daar zit met je probleem. Dan werkt je communicatie al snel therapeutisch. Voor toppers als professor Sommer en de leden van de redactie geen nieuws, maar blijkbaar voor gewone collega's nog wel.

Emile Keuter, neuroloog, HOH Aruba

Wat een leuke reactie! En zeker een goede tip om steeds te denken dat je zelf in de stoel van de patient zit. Ik ga het morgen meteen toepassen op de poli!

Irisi Sommer, hoogleraar psychiatrie, UMC Groningen