Hevige nekpijn bij een man met reumatoïde artritis

Casus

Een 80-jarige man die al 20 jaar reumatoïde artritis had, zagen we in verband met hevige nekpijn zonder voorafgaand trauma. Neurologisch onderzoek was niet afwijkend en op grond van de röntgenfoto van de cervicale wervelkolom konden we geen conclusie trekken. Bij het CT-onderzoek zagen wij een verticale atlas-denssubluxatie, ook bekend als basilaire invaginatie (figuur a). Verder toonde de CT lager cervicaal degeneratieve afwijkingen. Er was geen compressie van het verlengde merg.

Atlas-dens- of atlanto-axiale subluxatie is een subluxatie van het gewricht dat de wervels C1 (atlas) en C2 (axis of draaier) met elkaar verbindt. Het komt voor als mogelijke complicatie van meestal langdurig bestaande en erosief verlopende reumatoïde artritis. Bij beeldvormend onderzoek projecteert de top van de dens van de draaier boven het foramen magnum of de lijn van McRae (denkbeeldige lijn tussen basion en opisthion, zie figuur a). De oorzaak van de subluxatie is destructie van gewrichten en ligamenten door actieve reumatoïde artritis. Meestal leidt dit tot horizontale instabiliteit, maar soms ook tot verticale instabiliteit, zoals bij onze patiënt. Druk op het verlengde merg door de subluxatie kan leiden tot neurologische klachten, zoals een wisselend bewustzijn of krachts- en sensibiliteitsverlies in de ledematen. Door de verbeterde behandelmogelijkheden van reumatoïde artritis komen subluxaties als complicatie tegenwoordig minder vaak voor.

Onze patiënt werd vanwege ernstige co-morbiditeit conservatief behandeld met een nekkraag en analgetica, waarna de pijn afnam. Er deden zich verder geen neurologische complicaties voor.

Figuur 1

 

Diagnose

Verticale atlas-denssubluxatie als gevolg van reumatoïde artritis.