Onderzoek over covid-19 overhaast gepubliceerd?

Wetenschappelijke publicaties over covid-19 uit de eerste golf van de pandemie hebben een hoger risico op bias dan artikelen uit dezelfde periode die niet over covid-19 gaan. Dat blijkt uit een review van Britse onderzoekers (BMC Med. 2021;19:46).

Bij het uitbreken van de pandemie ontstond er een grote vraag naar betrouwbare informatie over covid-19. Het aantal indieningen van wetenschappelijk manuscripten steeg dan ook sterk en veel wetenschappelijke tijdschriften versnelden de publicatieprocedure voor onderzoek over covid-19. De vraag is of al dit onderzoek-in-de-gauwigheid methodologisch niet te wensen overlaat.

Om dit uit te zoeken, verzamelden de onderzoekers artikelen van 4 van de belangrijkste medische tijdschriften (The BMJ, JAMA, The Lancet en NEJM) uit de eerste golf van de pandemie (december 2019-mei 2020). Ze classificeerden alle gepubliceerde artikelen vanaf het eerste artikel over covid-19 als ‘covid-19’ of ‘non-covid’. Vervolgens scoorden ze de artikelen op risico op bias en de volledigheid van rapportage en vergeleken ze beide groepen met elkaar. Ze drukten volledigheid van rapportage uit in het percentage van gerapporteerde gegevens uitgezet tegen het totaal aantal gegevens dat voor het betreffende onderzoek relevant werd geacht om te vermelden.

In totaal includeerden de onderzoekers 165 publicaties in de review, waarvan er 54 over covid-19 gingen. Covid-19-onderzoek was minder vaak gebaseerd op een RCT (11 vs. 53%) en had vaker een observationeel karakter (85 vs. 32%) dan de non-covid-groep. Ook was covid-onderzoek na publicatie vaker sterk gecorrigeerd of zelfs helemaal teruggetrokken (13 vs. 0%).

Voor 73% van de non-covid-onderzoeken was het risico op bias laag volgens de onderzoekers. In de covid-groep was dit 34% (oddsratio: 6,3; 95%-BI: 2,9-14,0). De gemiddelde volledigheid van rapportage was ook hoger in de non-covid-groep (84 vs. 71%).

Als het getij verloopt, verzet men de bakens. Maar je kunt je afvragen of we in onzekere tijden niet juist willen kunnen vertrouwen op gedegen onderzoek.