Onverwacht

Een beetje onverwacht was het toch wel, de lage opkomst bij de vaccinatie tegen Humaan papillomavirus (HPV). Spookverhalen zijn niet de enige reden geweest waarom de campagne misging, ook niet de wetenschappelijke twijfel die onder meer in dit tijdschrift is geuit. Het is ingewikkelder, zoals Roel Coutinho in het NOS Journaal op 1 april 2009 al aangaf. Beleidsmakers en dokters hebben er geen idee van hoe jongeren communiceren. We zien ze de hele dag bellen, chatten, twitteren of anderszins online zijn, maar wat doen ze en wat vertellen ze elkaar? In de bus naar Amsterdam luister ik gesprekken af – niet netjes, wel leerzaam. Hoewel? ‘Die redwall nummer 6 … die kun je niet sideboarden’, zei de ene 16-jarige tegen de andere. Het zal wel over een game gegaan zijn en niet over HPV, maar zeker weet ik het niet. Slang, multitasking, informatielawine, zappen, beeldtaal, we moeten er maar aan wennen dat daardoor onze goede bedoelingen niet altijd overkomen.

Hadden we het allemaal kunnen bedenken? Nee, traditioneel gingen patiënten immers braaf naar vaccinatieprogramma’s. Ouderen komen massaal een griepprik halen en een paar jaar geleden eisten ouders met de vuist op de balie een meningokokkenvaccinatie vlak voordat deze in het Rijksvaccinatieprogramma werd opgenomen. Blijkbaar is griep of een meningitis een veel voelbaarder, directer dreiging dan baarmoederhalskanker. Die laatste ziekte krijg je pas over 20 jaar, die nekkramp misschien overmorgen. Deze week publiceren we min of meer een vervolg op onze eerdere HPV-artikelen: een onderzoeksartikel over de incidentie van baarmoederhalskanker. Daar is het immers allemaal om te doen. Moet de ondergrens van de screening op baarmoederhalskanker omlaag? De incidentie onder de 30 jaar is volgens de onderzoekers zo laag dat dit niet de moeite waard is (bl. 754). Het is alleen nog even afwachten of er niet een internethype ontstaat waarbij ongeruste mensen bloggen dat Jade Goody toch ook op haar 27e jaar overleed aan baarmoederhalskanker en dat verlaging van de screeningsleeftijd toch moet.

Net nu het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu en de GGD’s de scherven bij elkaar rapen en erover nadenken hoe het beter kan, komt de Gezondheidsraad met een nieuwe aanbeveling om ook de vaccinatie tegen hepatitis B in het Rijksvaccinatieprogramma op te nemen. Dat vergt een andere aanpak dan de traditionele oproepbrief. Ook maatregelen voor massapreventie moeten gerichter en individueler worden uitgevoerd. Er is volop ruimte voor echte creativiteit en op het individu gerichte zorg.

De HPV-campagne leert ons een fascinerende les.