In 2005 werd voor het eerst in Nederland pathologisch gokken als bijwerking van de behandeling met de dopamineagonist pergolide gemeld.1 Sindsdien zijn er bij het Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb (www.lareb.nl) nog twee gevallen van pathologisch gokken en twee van een stoornis in de impulscontrole bekendgemaakt. Deze getallen suggereren dat het hier een incidentele bijwerking betreft, maar recent onderzoek toonde aan dat ongeveer 5% van de patiënten die een dopamineagonist gebruiken een stoornis in de impulscontrole krijgt.
De dopamineagonisten pergolide, pramipexol en ropinirol worden in Nederland veel voorgeschreven, voornamelijk aan patiënten met de ziekte van Parkinson, maar sinds…
Impulscontrolestoornis door gebruik van dopamineagonisten
Collegae Weber en Nijssen beschrijven een mogelijke bijwerking van dopaminerge therapie. In de inleidende tekst geven zij aan 'De bijsluiters van pergolide en pramipexol geven tegenwoordig stoornissen in de impulscontrole als mogelijke bijwerking op, die van ropinirol nog niet.' Deze zin is helaas onjuist en doet ten onrechte vermoeden dat deze bijwerking niet bij ropinirol is waargenomen. Stoornissen in de impulscontrole staan beschreven in de samenvatting van de productkenmerken (SmPC) van de drie farmaceutische vormen van ropinirol die in Nederland in de handel zijn. Dit valt na te gaan onder de sectie 'Geneesmiddelen voor mensen” op de website van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (www.cbg-meb.nl). Het is spijtig dat deze omissie in deze interessante publicatie is opgetreden.
Boehringer Ingelheim bv, Alkmaar
Dr. John Houben, senior medical manager
Impulscontrolestoornis door gebruik van dopamineagonisten
Houben geeft aan dat de bijsluitertekst van de ropinirol wel degelijk impulscontrolestoornissen vermeldt als bijwerking. Wij danken hem voor zijn aanvulling. Wij hadden ons op de door artsen meest geraadpleegde informatiebron gebaseerd, namelijk het Farmacotherapeutisch kompas, in dit geval de uitgave van 2008 die deze bijwerking nog niet vermeldt. De 2009-uitgave doet dit inmiddels wel. Onze opmerking was overigens niet bedoeld om te suggereren dat ropinirol geen impulscontrolestoornissen veroorzaakt, maar om te illustreren dat deze bijwerking weinig bekend is. Het is mooi dat de bijwerking nu dus wel in alle officiele geneesmiddelendocumentatie vermeld wordt.
Maastricht Universitair Medisch Centrum, afd. Neurologie, Maastricht
Dr. Wim Weber, neuroloog