Rationele geneeskunde

In zijn bespreking van ons boek Rationele Geneeskunde doet emeritus hoogleraar KNO Feenstra, die na zijn emeritaat filosofie studeerde, een aantal uitspraken waar wij graag commentaar op geven.
Rationele Geneeskunde bestaat uit een inleidend hoofdstuk, gevolgd door 17 hoofdstukken, onderverdeeld in de afdelingen Feiten en theorieën, Filosofie van de Geest en Ethiek. Over het onderdeel Ethiek is Feenstra enthousiast, maar tegen elk van de andere onderdelen heeft hij bezwaren.
In het inleidende hoofdstuk zouden wij "met zevenmijlslaarzen de geschiedenis van de geneeskunde doorlopen, een oppervlakkige beschrijving, die beter achterwege had kunnen blijven". Wat hij niet zegt, is dat het hoofdstuk beperkt is tot één enkel thema, de relatie is tussen de geneeskunde en de universiteit. Dan zijn die zevenmijlslaarzen begrijpelijk en valt het met de oppervlakkigheid wel mee. De inhoud van Feiten en Theorieën is volgens Feenstra vrijwel identiek aan een bespreking van de klinische epidemiologie, en daarover zouden al genoeg boeken zijn verschenen. In ruim de meerderheid van de tekst van dit deel komen echter geen klinisch epidemiologische begrippen voor, en als ze worden besproken is dat in een ander en breder verband dan in de boeken over klinisch epidemiologie gebruikelijk is. En boeken over klinische epidemiologie waarin wetenschapsfilosofische theorieën van onder andere Popper, Kuhn, Lakatos en Van Fraassen besproken worden zijn ons niet bekend.
Feenstra kan twee betere boeken over geneeskunde en filosofie adviseren: Philosophical Foundations of Neuroscience van Bennett en Hacker en Philosophy of Medicine van Wulff, Pedersen en Rosenberg. Wij kennen beide boeken goed. Het eerste is een prachtig boek, maar het gaat niet over geneeskunde en filosofie (met de vergissing neurowetenschappen te verwarren met het medisch specialisme neurologie zijn wij als neurologen maar al te vertrouwd). Het tweede wordt door studenten gortdroog gevonden en is sinds de tweede editie van 1990 niet meer in druk. Wij zijn van mening dat studenten geneeskunde in het kader van hun academische vorming zich in een aantal ‘metamedische’ vraagstukken zouden moeten verdiepen. Een goed boek daarvoor voor onze studenten kenden wij niet. Daarom hebben wij Rationele Geneeskunde geschreven. Het zou een wonder zijn als onze eerste druk al perfect zou zijn. Daarom nodigen wij de lezers van harte uit ons hun kritiek te zenden.

Academisch Medisch Centrum, Amsterdam

Albert Hijdra en Rien Vermeulen