De kruidendokter

In dit nummer bespreken we een grote klinische trial die lijkt aan te tonen dat een Chinees mengsel van 5 kruiden en 162 stoffen zeer effectief is bij patiënten met ernstige sepsis (D7796). In een begeleidend commentaar waarin sepsisexpert Peter Pickkers zijn scepsis uit, zie ik diverse interessante punten (D7813).

Ten eerste merkt Pickkers op dat de reguliere westerse geneeskunde haar inzichten in de pathofysiologie van sepsis niet heeft kunnen omzetten in betere behandelingen. De crux lijkt mij daarbij te zitten in de aanname dat ontrafeling van de pathofysiologie je de aanknopingspunten voor behandeling aanreikt. Met de normale fysiologie als behandeldoel neigen we ertoe bij ernstige ziekte verschijnselen die in werkelijkheid mogelijk adaptief zijn, ongedaan te maken. Zelf kijk ik daar anders tegen aan: voor mij is pathofysiologie niet ‘de zieke fysiologie’, maar ‘de fysiologie van de zieke’. Streven naar normalisatie van fysiologische parameters is vanuit dat perspectief zelfs niet ongevaarlijk.

‘We verwerpen veel wat niet in ons straatje past’

Een ander interessant punt in Pickkers’ betoog is dat hij eigenlijk zegt: ‘a priori geloof ik het al niet’. Hij wijst daarbij op eerdere fraude en op het ontbreken van een plausibel mechanisme en aangrijpingspunt. Dat de trial zelf eigenlijk behoorlijk goed is uitgevoerd, doet er dan weinig meer toe: de voorafkans op een geloofwaardig positief resultaat doet de uitkomst de das om.

Op zichzelf is dit een valide denkwijze, zoals we ook eerder in dit tijdschrift lieten zien (D1204). Keerzijde is natuurlijk dat de lat voor wetenschappelijke disruptie wel heel erg hoog komt te liggen. We geloven bijna alleen wat we toch al denken dat waar is, en verwerpen veel wat niet in ons straatje past. Het is een onontkoombaar gevolg van onze gezonde neiging om bayesiaans te denken (B1469), maar het maakt deze arme Chinese onderzoekers dus eigenlijk bij voorbaat kansloos. De balans tussen het gezonde waarschijnlijkheidsdenken en openstaan voor wetenschappelijke revolutie is lastig.