Wat word je wijzer van de ‘corona check’-app?

Het OLVG in Amsterdam introduceerde recentelijk de ‘corona check’-app om de toestroom van patiënten te kanaliseren.1 Inmiddels overwegen andere ziekenhuizen om deze app ook in te zetten. Het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) in Nijmegen en het Wilhelmina Ziekenhuis Assen (WZA) stellen de app al beschikbaar en het UMC Utrecht kondigt een onderzoek hierover aan. Wij plaatsen kritische kanttekeningen hierbij, omdat aan de inzet van deze app ook veel nadelen kunnen kleven.

Wat doet deze app?

Na online aanmelding vullen patiënten enkele gezondheidskenmerken in, zoals de lichaamstemperatuur, hoesten en benauwdheid. Dit laatste gebeurt met de gevalideerde numerieke dyspneuschaal. Het algoritme in de app volgt de adviezen van het RIVM. Deze gegevens worden naar het ziekenhuis gestuurd en daar beoordeeld. Zo nodig worden patiënten gebeld vanuit het medische team, dat bemand wordt door voornamelijk studenten.

Gebruikers van de app worden binnen 24 uur gebeld als daar aanleiding toe is. In de eerste twee weken waarin het OLVG de app gebruikte, betrof dit 20.000 telefoontjes (persoonlijke mededeling).

Kritiekpunten

Ons eerste bezwaar is dat er geen enkele vorm van validatie heeft plaatsgevonden. Hoewel wij ons realiseren dat in crisistijd mogelijk andere regels gelden, vinden we dit toch zorgelijk. Immers, de app inventariseert klachten die mogelijk passen bij COVID-19, maar daar geen bewijs van zijn. Dat zijn koorts, hoesten en benauwdheid. Deze klachten zijn niet specifiek voor COVID-19 en het is bekend dat besmette patiënten ook andere klachten kunnen hebben, waarbij het hoesten en de benauwdheid niet op de voorgrond staan. In elk geval de subjectief gerapporteerde benauwdheid niet.

De exacte sensitiviteit en specificiteit van de geïnventariseerde gegevens voor het hebben van COVID-19 is onbekend. Uitgaande van een sensitiviteit van 80% en een specificiteit van 30% leidt het gebruik door 10.000 mensen tot meer dan 7000 telefonische contacten. Bij een COVID-19-incidentie van 5% zal 94% van deze mensen geen COVID-19 hebben; bij een incidentie van 25% is 72% overbodig. Deze overbodige contacten gaan daarnaast nog samen met potentieel onterecht negatieve bevindingen, die aanzienlijk toenemen bij hogere prevalenties. Het feit dat er symptoomvrije, maar positief geteste zorgmedewerkers zijn, illustreert dat ook.

Of de gebruiker van de app COVID-19 heeft, is ook niet de meest relevante uitkomstmaat in dit geheel. Het tijdig herkennen van een ernstig beloop is veel belangrijker, en dat is een enorme uitdaging voor patiënten en huisartsen. Het overgrote deel van de besmette patiënten zal gelukkig een gunstig beloop hebben.

Hoewel bij de app gewaarschuwd wordt dat dit aanvullend is op de gewone zorg en mensen zelf moeten bellen bij echte verslechtering, is niet uitgesloten dat deelnemers wachten op contact vanuit het team. Dat dit ook 24 uur later kan zijn, introduceert mogelijk ongewenste vertraging. De telefonische triage is bovendien ingewikkeld, zelfs in handen van ervaren triagisten en huisartsen. Onbekend is hoe het huidige team, dat overwegend uit studenten bestaat, dit in de praktijk doet.

Ten slotte heeft de app nauwelijks invloed op het beleid bij de overgrote meerderheid van de gebruikers. Een meerwaarde voor huishoudens is er niet, als iedereen toch al thuis moet blijven. Het beleid blijft gericht op zelfisolatie bij sterk vermoeden of bevestigde besmetting en op social distancing voor alle andere Nederlanders.

Positieve punten

De app biedt wel de mogelijkheid om gebruikers aanvullend te informeren. Wellicht dat zij dit als persoonlijk advies beter oppakken dan de landelijke adviezen, maar ook dat is onbekend; onderzoek hiernaar is niet gedaan. Dat er meer nodig is dan algemene adviezen vanuit de overheid wordt zien we nog steeds aan te druk bezoek van markten en andere openbare locaties.

Gebruikers van de app ervaren het persoonlijke telefonische contact als positief, mogelijk vooral doordat dit hun sociale isolement eventjes doorbreekt.

Daarnaast biedt de app een mogelijkheid om klachten in de algemene populatie te onderzoeken. Vanuit een algemeen perspectief is dat interessant, hoewel ook hierbij geldt dat het gebrek aan objectivering en een ouden standaard maakt dat eigenlijk niet bekend is wat de gehele inventarisatie werkelijk op zal leveren.

Conclusie

Wij juichen het op zich toe dat in tijden van crisis niet alle zaken volgens oude patronen verlopen. De intenties van het OLVG hierin zijn zuiver. De wijze waarop andere ziekenhuizen het initiatief van het OLVG oppakken, lijkt echter te illustreren dat de dadendrang in deze crisistijd groter is dan de behoefte aan onderbouwing. Daarmee zou de kostbare energie van zorgverleners weleens aan de verkeerde initiatieven kunnen worden besteed, zonder meerwaarde voor individuele patiënten of de algemene volksgezondheid.