François Schellevis

Wie bent u?

‘Ik ben onlangs met emeritaat gegaan, maar werkte de laatste decennia bij het NIVEL (Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg) en was sinds 2006 namens het NIVEL bijzonder hoogleraar ‘Multimorbiditeit in de huisartsenpraktijk’ bij de afdeling Huisartsgeneeskunde en Ouderengeneeskunde van het Amsterdam UMC, locatie VUmc. Ik heb in Nijmegen geneeskunde gestudeerd en heb zo’n 15 jaar parttime in verschillende huisartsenpraktijken gewerkt, steeds in combinatie met aanstellingen als onderzoeker.’

Het congresthema ‘complexe zorg’ is u op het lijf geschreven…

‘Inderdaad, complexe zorg en multimorbiditeit zijn sinds mijn promotie in 1993 een rode draad in mijn onderzoek. In de jaren ’90 van de vorige eeuw was het medisch-wetenschappelijk onderzoek vooral gericht op het verkrijgen van evidence voor de effectiviteit van behandelingen in randomized clinical trials. Dat heeft veel kennis opgeleverd, maar we realiseren ons steeds meer dat de patiënten die we dagelijks in de spreekkamer zien bijna nooit overeenkomen met de modelpatiënten die deelnemen aan RCT’s. De dagelijkse werkelijkheid is dus complexer en de wetenschappelijke kennis daarover schiet vooralsnog tekort.’

Wat maakt de zorg complex?

‘Complexiteit is een breed begrip. In de literatuur wordt wel onderscheid gemaakt tussen “gecompliceerd” en “complex”. Een gecompliceerd probleem is oplosbaar met behulp van bijvoorbeeld algoritmes of beslisbomen, een probleem wordt complex door de context of omgeving. Dat kan te maken hebben met kenmerken van de patiënt (bijvoorbeeld een verstandelijke beperking, een taalbarrière, cultuurverschillen) of met kenmerken van de zorg (bijvoorbeeld een groot aantal betrokken zorgverleners, verschillende locaties).’

Waarom is ‘complexe zorg’ juist voor huisartsen een relevant thema?

‘Voor huisartsen is complexe zorg eerder regel dan uitzondering. Als generalisten, en als eerste toegangspunt tot medische zorg dichtbij huis, ervaren huisartsen dagelijks dat de vragen en noden van hun patiënten niet eenduidig te beantwoorden zijn. Zo staat bijvoorbeeld de behoefte van de meeste ouderen om zo lang mogelijk in hun eigen huis te blijven wonen vaak op gespannen voet met combinaties van (chronische) ziekten, functionele en cognitieve beperkingen, en met de beperkingen van mantelzorgers.’

Wat is de belangrijkste boodschap van het congres?

‘Het congresprogramma is erop gericht om de deelnemers praktische handvatten mee te geven voor het omgaan met complexe problemen. Die problemen vragen per definitie om maatwerk, om persoonsgerichte zorg (een van de kernwaarden van de huisartsengeneeskunde). Als congrescommissie hebben we ons tot doel gesteld om de deelnemers kennis te laten maken met voorbeelden van manieren waarop ze een complex probleem kunnen aanpakken en wie ze kunnen inschakelen om hen daarbij te helpen.’

Relax…?

‘Huisartsgeneeskunde kan grenzeloos zijn in omvang en complexiteit, maar huisartsen hebben ook een sterke intrinsieke motivatie voor hun vak. Deze combinatie vraagt om het bewust kennen en hanteren van eigen grenzen, om een goede balans tussen werk en privé, en om regelmatige reflectie op het eigen functioneren. Dat zijn belangrijke randvoorwaarden om niet overspoeld te raken door complexe problemen, maar om deze professioneel en ontspannen tegemoet te treden. Op het congres besteden we veel aandacht aan deze randvoorwaarden, ook in praktische zin.’