Prof.dr. Ralph van Furth (1929-2018)

Op 22 januari 2018 overleed Ralph van Furth, in de leeftijd van 88 jaar. Hij was van grote betekenis voor de immunologie en de infectieziekten in Nederland en zette Nederland hiermee internationaal op de kaart.

Van Furth werd geboren in Den Haag als enig kind in een Joods gezin. Zijn vader was huisarts. De Tweede Wereldoorlog, waarin hij als jongen moest onderduiken en zijn vader verloor, heeft hem levenslang getekend. Na de oorlog ging hij geneeskunde studeren in Leiden. Aansluitend werd hij opgeleid tot internist in Haarlem en in Leiden. Vervolgens deed hij van 1961-1964 een promotieonderzoek naar de immuunglobulinesynthese onder leiding van dr. Willy Heimans.

Na zijn promotie (cum laude) bij prof.dr. J. Mulder in 1964 ging hij naar New York, waar hij in het Rockefeller Institute samen met Dr. Zanvil Cohn en Dr. Jim Hirsch celbiologisch onderzoek deed naar de oorsprong, kinetiek en functie van monocyten en macrofagen. Het artikel met Cohn waarin zij beschrijven dat macrofagen in weefsels afkomstig zijn van monocyten in het bloed, die op hun beurt uit het beenmerg komen (J Exp Med. 1968;128:415-35), was een toonbeeld van grensverleggend wetenschappelijk onderzoek. Het artikel maakte hem in de 80er jaren een van de meest geciteerde Nederlandse wetenschappers.

Terug in Leiden, waar hij het macrofagenonderzoek uitbouwde, werd zijn klinische werkterrein de infectiologie binnen de afdeling Microbiële Ziekten van prof.dr. W.R.O. Goslings. In 1976 werd zijn lectoraat, dat hij sinds 1972 bekleedde, omgezet in een hoogleraarschap met de leeropdracht interne geneeskunde en infectieziekten. Als een van de leiders in het internationale onderzoeksveld organiseerde hij van 1969-1991 vier toonaangevende ‘Leidse’ internationale conferenties over macrofagen en het mononucleaire fagocytensysteem.

Van Furth speelde ook een grote rol in de ontwikkeling van de klinische infectiologie in Nederland naar Amerikaans model. Mede door zijn inspanningen werd het aandachtsgebied infectieziekten door de Nederlandse Internisten Vereniging erkend.

Hij begeleidde in totaal 58 promovendi. Als promotor was hij een goede leermeester, zij het dat hij veeleisend en kritisch was. Deze intensieve samenwerking met promovendi en stafleden werd door zijn emeritaat in 1992 doorbroken en daarmee had hij zichtbaar moeite. Uit de contacten daarna bleek steeds weer hoezeer hij de ontwikkelingen in de infectiologie en immunologie, in Nederland en daarbuiten, nauwgezet bleef volgen.

Het overlijden van zijn vrouw Ghi in 2014 was een grote slag voor hem. Hij was buitengewoon trots op zijn gezin en zijn drie kinderen, van wie twee hoogleraar werden. Een recent hoogtepunt was de foto van de medische ‘Van Furth-clan’ voorop Medisch Contact.

We koesteren de herinnering aan onze extraordinaire mentor en de grote betekenis van Ralph van Furth voor de Nederlandse infectiologie en immunologie.