Troost

In de druilregen liep ik 2 weken geleden van de Rode Hoed in Amsterdam naar de bus naar huis, na een middag met inspirerende verhalen vol vrolijkheid en humor. Allemaal enthousiaste mensen op de NTvG-Dag over Kunst en Kunde. Verhalen over schoonheid en creativiteit, over emoties en over leren kijken. ‘Kunst troost, je kunt er veel aan hebben’, zo besloot Frits van Oostrom zijn NTvG-lezing over lezen als therapie. Die troost kon ik op voorhand wel gebruiken.

Ik ging naar huis om diezelfde avond nog een te jonge patiënt uit haar werkelijk ondraaglijke lijden te verlossen. ’s Morgens hadden we daar al op ingezet. Het was te voorzien dat ik binnen enkele dagen euthanasie zou doen en de hele procedure was al doorlopen. De snelheid waarmee de ene complicatie de ander opvolgde had mij en haar echter overvallen. Het weekend werd een niet te overziene tijdspanne. Doodgaan – en doodmaken – heeft weinig met schoonheid te maken, zeker deze keer niet.

Troost is het ophouden van lijden. Misschien moeten we als NTvG een te raadplegen ‘troostlijst’ maken. Niet eens voor patiënten maar vooral voor onszelf. ’s Nachts bedacht ik wat mij troost. In willekeurige volgorde en uit mijn hoofd:

• Het strijkkwintet van Schubert
• De Goldbergvariaties van Bach
• Nisi Dominus van Vivaldi
• Fantasie in C van Schubert
• Ongeveer alles van Billy Holiday
• De laatste cd (‘Popular problems’) van Leonard Cohen
• Verhalen van Tsjechov
• De sterfscène van vader Thibault (tientallen pagina’s) van Robert Martin du Gard
• De avonden van Gerard Reve
• Leaves of grass van Walt Whitman
• Job van Joseph Roth
• De kunst aan mijn muren, thuis en in mijn spreekkamer
• Mijn partner die pianospeelt

De volgende dag luisterde ik naar 3 jonge strijkers in de prachtige ‘bonbondoos’, die de Kleine Zaal in het Concertgebouw in Amsterdam is. Toen wist ik het: kunst zien maken, dat troost het allerbest. Zo troosten dokters waarschijnlijk hun patiënten met luisteren, empathie en uiteindelijk ook met doen.

Dit nummer biedt u van alles, maar geen troost. Die lijst gaan we echt een keer maken. Wat moet erop?