Ontvankelijk

Ontvankelijk zijn voor de adviezen van hulpverleners is een belangrijke voorspeller van het succes van hartrevalidatie. Brügemann en Gerds-Ploeger schrijven naar aanleiding van een prachtige Nederlandse observationele studie waaraan bijna 36.000 patiënten met een acuut coronair syndroom, bypassoperatie of klepvervanging meededen, dat met relatief simpele hartrevalidatie onwaarschijnlijk grote winst te behalen valt (A9409). Motiveer patiënten op het moment dat zij daar gevoelig voor zijn. Leg uit dat de aders niet voor niets zijn dichtgeslibd en dat zij nu zelf aan zet zijn. Leg hun uit dat zij met simpele activiteiten zoals wandelen en fietsen nieuwe schade aan het hart kunnen voorkomen. Ontvankelijk zijn voor de boodschap van de dokter.

Dat geldt ook voor patiënten bij wie een knieprothese wordt overwogen (A8445). In Nederland worden minstens 20.000 knieprothesen per jaar geplaatst. Maar liefst 20% van die patiënten had toch iets anders van de operatie verwacht. Ongeveer de helft van hen ondergaat uiteindelijk een revisie. Preoperatieve verwachtingen van de patiënt, bijvoorbeeld helemaal pijnvrij worden, zijn de beste voorspeller van ontevredenheid na een knievervanging. Gemakkelijk lijkt het me niet voor de orthopeed om die genuanceerde boodschap preoperatief aan de patiënt over te brengen. Behalve een globaal lijstje met preoperatieve prognostische factoren die succes en falen van pijnafname voorspellen, heeft de dokter niet veel in handen om dat trefzeker te doen. ‘Shared decision-making’ klinkt goed, maar er moet wel wat te delen en te kiezen zijn. Ook dokters moeten ontvankelijk zijn. In dit geval moeten zij de notie hebben dat er eigenlijk onvoldoende informatie is om met een maximale kans op succes een knieprothese te plaatsen. De aantallen operaties en het percentage ‘failures’ kunnen in ieder geval geen bottleneck zijn, want daar kun je echt in relatief korte tijd mooie predictieregels mee maken. Hierdoor is de indicatie veel beter te stellen en moet misschien wat vaker van knievervanging worden afgezien.

Het is moeilijk te accepteren dat de geneeskunde niet alles kan repareren. Dat schijnt ook een belangrijke reden te zijn voor het gebrek aan animo voor het vak van ouderengeneeskunde (A9534). Hoe is het mogelijk dat we onze studenten tijdens de opleiding voorspiegelen dat de geneeskunde geneest? Als er niet gedotterd of geopereerd kan worden, is het voor velen niet interessant en heeft het vak kennelijk geen status. Zijn al die ouderen met multimorbiditeit niet het succes van de geneeskunde? Kennelijk zijn we de studenten vergeten te vertellen dat al die dokters met die hoge status niet genazen maar ingrepen in het acute moment van een chronische ziekte. En ook voor die boodschap moet je ontvankelijk zijn.