Oprecht veinzen

Voor wie het nog niet gezien heeft: kort geleden zijn de verzamelde brieven van de vroeg gestorven schrijver Frans Kellendonk (1951-1990) in boekvorm verschenen. Deze door Oek de Jong en Jaap Goedegebuure samengestelde uitgave is de moeite waard om te lezen omdat het een mooi beeld schetst van de figuur achter de schrijver. Op zichzelf geeft elke brief slechts een beperkte hoeveelheid informatie prijs, maar als verzameling en in chronologische volgorde levert het een betekenisvol beeld op. Daarmee kan dit werk dan ook als een soort meta-analyse vanuit historisch perspectief beschouwd worden.

De term ‘historisch georiënteerde meta-analyse’ is in wezen ook toepasbaar op het artikel over de griepvaccinatie waarover Joost Zaat deze week in het NTvG schrijft (A9189). Omdat hij alle ontwikkelingen met betrekking tot de implementatie van de griepvaccinatie op een chronologische rij zet, krijg je ineens een veel beter inzicht in de problematiek dan wanneer je af moet gaan op afzonderlijke publicaties of willekeurige incidenten die de pers halen. U moet dit stuk overigens niet lezen als een klassiek ‘Stand van zaken’-artikel, want dat is het niet. Het is een relaas dat past in een nieuwe koers die het NTvG in de komende jaren wil gaan varen, namelijk die van de onderzoeksjournalistiek. Van tijd tot tijd zullen we een onderwerp met een zeker maatschappelijk belang bij de kop pakken en dat op een journalistieke wijze zelf analyseren of laten analyseren. Niet met de bedoeling om de lezer te indoctrineren en onze mening op te leggen, maar om een aantal feiten te presenteren op basis waarvan de lezer kan besluiten wel of niet te geloven in bijvoorbeeld de waarden van een onderzoek of een interventie.

En daarmee zijn we eigenlijk terug bij Kellendonk. Van hem is namelijk de term ‘oprecht veinzen’. Met deze uitdrukking lijkt hij te bedoelen dat we vaak doen alsof we weten waarover we het hebben, maar dat we in werkelijkheid alleen maar geloven dat we het weten. Dat geldt dan in het bijzonder voor zaken waar onze kennis leemten vertoont. Vrij vertaald naar het griepartikel betekent dit dat we denken te weten hoe het allemaal in elkaar steekt, maar de realiteit is dat we slechts geloven dat we het weten. Vandaar is het nog maar een kleine stap om niet onder alle omstandigheden keihard wetenschappelijk bewijs te eisen bij bijvoorbeeld de implementatie van preventie (A9191). Oprecht veinzen dus.