Bijdragen in de rubriek Nieuwe technieken gaan over technische mogelijkheden binnen de geneeskunde die nieuw zijn, zodat er nog niet veel bewijs is, maar waarbij de beschikbare feiten toch zo interessant zijn, dat lezers de informatie nuttig zullen vinden. Of de beschreven technieken na verder onderzoek uiteindelijk tot de gangbare medische praktijk zullen gaan behoren, zal moeten blijken.
Samenvatting
Ascites kan veel klachten geven en komt regelmatig voor bij patiënten met een eindstadium van een maligniteit, bijvoorbeeld ovarium-, pancreas-, colon- of maagkanker. Intermitterende ascitesdrainage wordt bij deze patiënten toegepast als palliatieve maatregel. Als frequente drainage noodzakelijk is, is een subcutaan getunnelde, permanente ascitesdrain een goed alternatief voor intermitterende drainage. Hiermee kan de patiënt thuis zelf de drain openen – en weer sluiten – wanneer de spanning op de buik toeneemt. In de afgelopen 3,5 jaar zijn er in het LUMC 35 permanente ascitesdrains geplaatst. Het succespercentage van de procedure was 100 en het complicatierisico 2,9%. Een getunnelde ascitesdrain is een effectieve en veilige behandeling voor terminale patiënten met ascites.
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Ascitesdranaige thuis
Geachte redactie,
Met belangstelling hebben wij het artikel gelezen van Lutjeboer et al in NTVG 2015;159 over het plaatsen van een getunnelde permanente ascitesdrain bij recidiverende maligne ascites. Sinds eind jaren 90 hebben wij goede ervaringen met het inbrengen van een ongetunnelde permanente ascitesdrain, de Cook katheter (10.2 inch; ook wel pigtail-katheter genoemd naar de varkenskrul aan het einde, waarmee de drain zichzelf fixeert). Deze ongetunnelde katheter is eenvoudig door de radioloog te plaatsen. Van 2002 tot 2009 hebben wij de effecten en complicaties structureel bijgehouden. In deze periode werd de drain geplaatst bij 93 patiënten, van wie 20% nog chemotherapie heeft gekregen na het plaatsen van de drain. De meeste patiënten lieten zelf intermitterend de ascites aflopen, meestal dagelijks een keer. Minimaal 1x/week werd de drain verzorgd door de thuiszorg. Na het plaatsen van de drain was de mediane overleving van de patiënten 34 dagen (spreiding 1-435). De mediane tijd dat de drain in situ bleef was 26 dagen (spreiding 1-396). Mediaan werd er 1 drain per patiënt geplaatst met een spreiding van 1-6 plaatsingen. De meest voorkomende redenen voor het vervangen van de drain waren verstopping van de drain en onvoldoende effect door pocketvorming. Bij 5 patiënten (5%) trad een bacteriële peritonitis op, die adequaat kon worden behandeld met antibiotica en vervanging van de drain. In totaal was bij 56% van de patiënten sprake van een complicatie, merendeels lekkage van ascites. Dit kon vaak conservatief worden opgevangen met goed verbandmateriaal en leidde soms tot het plaatsen van een nieuwe drain.
Het plaatsen van een permanente ascitesdrain is een belangrijke interventie die bijdraagt aan de kwaliteit van leven voor patiënten met maligne ascites. Het gebruik van een ongetunnelde Cook katheter vormt een alternatief voor de plaatsing van een getunnelde drain, zeker bij patiënten met een korte levensverwachting. Het gemak van de plaatsing van een ongetunnelde Cook katheter moet gewogen worden tegen een meer ingewikkelde plaatsing van een getunnelde permanente ascitesdrain.
Lia van Zuylen*, Wendy H. Oldenmenger**, Astrid W. Oosten*, Carin C.D. van der Rijt*
* internist-oncologen
** verplegingswetenschapper
Erasmus MC
Afdeling Interne Oncologie
Rotterdam