‘Capillary refill’-tijd meten in flashmob-onderzoek

Achtergrond en het waarom van de studie

De ‘capillary refill’-tijd is de tijd die nodig is om weer kleur te krijgen in een distaal capillair netwerk nadat er druk op is uitgeoefend. Een voorbeeld hiervan is te drukken op het nagelbed, zodat een bleke verkleuring ontstaat, en daarna af te wachten hoe lang het duurt voordat de kleur weer terug is gekomen. In 1947 werd deze term geïntroduceerd en toegepast om gedurende de Tweede Wereldoorlog de ernst van circulatoire shock te bepalen op het slagveld. Sinds deze ontdekking is de capillaire refill-tijd ingevoerd in meerdere richtlijnen voor de gestructureerde opvang van vitaal bedreigde patiënten.

Bij gezonde volwassenen is de bovengrens van een niet-afwijkende capillaire refill-tijd van het nagelbed 4,5 s. Een al dan niet blijvend verlengde capillaire refill-tijd (> 4,5 s) is geassocieerd met een slechter klinisch beloop bij intensivecare-patiënten, bij patiënten na reanimatie en bij patiënten op de Spoedeisende Hulp.1,2 Ondanks de aanvullende waarde van deze subjectieve klinische parameter zijn er nog steeds veel vragen te beantwoorden. Zo wordt naast het nagelbed (perifeer) ook de knieschijf of het sternum (centraal) gebruikt. Voor de laatste manier van meten zijn geen referentiewaarden bekend en het is onduidelijk of de perifere referentiewaarden een-op-een kunnen worden vertaald naar de centrale. Ook is er geen uniforme richtlijn voor de duur van het uitoefenen van druk. Tevens is de interbeoordelaars-betrouwbaarheid van de perifere en de centrale bepaling van de capillaire refill-tijd bij patiënten op de SEH niet bekend.

Vraagstelling

Hoe betrouwbaar is het meten van de capillaire refill-tijd?

Opzet van het onderzoek

De FAMOUS-trial is een multicentrische studie die zal plaatsvinden op 29 oktober 2014 bij alle patiënten die op de SEH komen of die zijn opgenomen in het ziekenhuis. Deze studie zal worden uitgevoerd met een nieuwe manier van onderzoek: de flashmob-onderzoeksmethode. Een flashmob, oftewel een ‘flitsmeute’, is een groep mensen die plotseling op een openbare plek samenkomt, iets ongebruikelijks doet en daarna weer snel uiteenvalt. Deze methode is in 2012 voor het eerst gebruikt voor onderzoeksdoeleinden in de VS. Een onderzoek op deze schaal en in deze vorm is nog niet eerder toegepast in Nederland. Inmiddels hebben 25 ziekenhuizen toegezegd te willen meedoen aan dit onderzoek, waaronder alle 8 Nederlandse universitaire medische centra.

In deze studie zullen we verschillende methoden vergelijken voor het meten van de capillaire refill-tijd (5 vs. 15 s druk uitoefenen) op verschillende capillaire netwerken (vinger en sternum). De primaire uitkomstmaat is de interbeoordelaars-betrouwbaarheid van deze verschillende methoden, waarbij verschillende groepen gezondheidswerkers zullen worden vergeleken. Bij iedere patiënt zullen daarom ten minste 2 gezondheidswerkers, ieder afzonderlijk, de capillaire refill-tijd beoordelen met beide methoden. Secundair onderzoeken we het effect van leeftijd, huidskleur, geslacht en hemodynamische status op de capillaire refill-tijd en houden we rekening met andere niet-invasieve methoden om de perifere circulatie te beoordelen.

Te verwachten resultaten en implementatie

Met de resultaten van de FAMOUS-trial hopen we de beste manier van het meten van de capillaire refill-tijd te kunnen identificeren en een definitief antwoord te kunnen geven over de betrouwbaarheid van deze subjectieve klinische parameter. Met de uitkomsten van deze studie hopen wij de voorspellende waarde van de capillaire refill-tijd op de SEH in een vervolgstudie te onderzoeken. Voor meer informatie of deelname aan deze studie kunt u contact opnemen met J. Alsma, via e-mail (j.alsma@erasmusmc.nl) of telefoon (010-7040704).