Richtlijn ‘Medicamenteuze zorg aan gedetineerde verslaafden’

In the Netherlands, the policy on care for prisoners who are addicted to opiates is still heterogeneous. The recent guidelines entitled ‘Medicinal care for drug addicts in penal institutions’ should contribute towards unambiguous and more evidence-based treatment for this group. In addition, it should improve and bring the care pathways within judicial institutions and mainstream healthcare more into line with one another.
Each rational course of medicinal treatment will initially be continued in the penal institution.
In penal institutions the help on offer is mainly focused on abstinence from illegal drugs while at the same time limiting the damage caused to the health of the individual user.
Methadone is regarded at the first choice for maintenance therapy. For patient safety, this is best given in liquid form in sealed cups of 5 mg/ml once daily in the morning.
Recently a combination preparation containing buprenorphine and naloxone - a complete opiate antagonist - has become available.
On discontinuation of opiate maintenance treatment intensive follow-up care is necessary. During this period there is considerable risk of a potentially lethal overdose. Detoxification should be coupled with psychosocial or medicinal intervention aimed at preventing relapse
Naltrexone is currently the only available opiate antagonist for preventing relapse.
In those addicted to opiates, who also take benzodiazepines without any indication, it is strongly recommended that these be reduced and discontinued. This can be achieved by converting the regular dosage into the equivalent in diazepam and then reducing this dosage by a maximum of 25% a week.

Samenvatting

Er bestaat in Nederland nog steeds heterogeniteit in het beleid en de zorg voor gedetineerden die aan opiaten verslaafd zijn. De recente richtlijn ‘Medicamenteuze zorg aan gedetineerde verslaafden’ moet bijdragen aan een ee nduidiger en meer evidence-based behandeling van verslaafde gedetineerden en moet daarnaast de onderlinge afstemming van het zorgtraject tussen justitiële instellingen en de reguliere zorg verbeteren.
Elke rationele medicamenteuze behandeling wordt in beginsel voortgezet in de inrichting.
Het hulpaanbod in de justitiële inrichtingen is zo veel mogelijk gericht op onthouding van gebruik van illegale drugs, maar daarnaast ook op het beperken van de schade aan de gezondheid van de individuele gebruiker.
Methadon wordt als eerste keus beschouwd bij de onderhoudsbehandeling. Vanwege de patiëntveiligheid wordt vloeibare verstrekking aanbevolen, door middel van afgesloten cupjes met 5 mg/ml, waarbij er 1 dd in de ochtend wordt verstrekt.
Sinds kort is een combinatiepreparaat beschikbaar van buprenorfine en naloxon, een volledige opiaatantagonist.
Bij het staken van de opiaatonderhoudsbehandeling is intensieve nazorg noodzakelijk. In deze periode is de kans op, eventueel dodelijke, overdoseringen aanzienlijk. Detoxificatie moet gekoppeld worden aan een psychosociale of medicamenteuze interventie gericht op terugvalpreventie.
Naltrexon is momenteel de enige beschikbare opiaatantagonist voor terugvalpreventie.
Bij opiaatverslaafden die ook benzodiazepinen gebruiken zonder indicatie, wordt sterk aanbevolen om de benzodiazepinen af te bouwen. Deze afbouw kan geschieden door de gebruikte dosis om te zetten in een equivalente hoeveelheid diazepam en deze vervolgens met maximaal 25% per week af te bouwen.

Artikelinformatie

24 september 2009

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2009;153:A726

Vakgebied

Publieke gezondheidszorg

Auteursinformatie

*Namens de werkgroep die de richtlijn voorbereidde en waarvan de leden aan het eind van dit artikel worden genoemd.

Dienst Justitiële Inrichtingen, afd. Gezondheidszorg, Den Haag.

Drs. M. Westra, arts en medisch adviseur.

Tactus Verslavingszorg, Deventer.

Vereniging voor VerslavingsGeneeskunde Nederland, Den Haag.

Drs. M.T. Arends, verslavingsarts; dr. J.J.E. van Everdingen, dermatoloog (tevens: Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO, Utrecht).

Universiteit van Amsterdam, Amsterdam.

Prof.dr. N.S. Klazinga, hoogleraar Sociale Geneeskunde.

Contact M. Westra (m.westra@dji.minjus.nl)

Verantwoording

De werkgroep die de richtlijn voorbereidde, bestond uit: M.T. Arends, verslavingsarts en politiearts; mr. C.M. Boeij, portefeuillehouder externe betrekkingen Dienst Justitiële Inrichtingen; drs. T. Cucic-Malesevic, psychiater; dr. J.J.E. van Everdingen, dermatoloog en secretaris van de Medisch Wetenschappelijke Raad CBO (secretaris werkgroep); C. du Fossé, locatiedirecteur Penitentiaire Inrichting ; H.A. de Haan, eerste geneeskundige en psychiater; drs. G. van ‘t Hoff, senior beleidsmedewerker Dienst Justitiële Inrichtingen; prof.dr. N.S. Klazinga, hoogleraar Sociale Geneeskunde (voorzittter werkgroep); N. Rozenbroek, apotheker; R. Runhert, huisarts en penitentiair geneeskundige; M.L.S. Swagemakers, huisarts en penitentiair geneeskundige; A.G. Tenhaeff, forensisch geneeskundige; G. Wegdam, penitentiair verpleegkundige; M. Westra, arts en medisch adviseur Dienst Justitiële Inrichtingen.
Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI).
Aanvaard op 23 juli 2009