Adhesiolysis – de chirurgische behandeling van verklevingen die ontstaan zijn na eerdere buikoperaties – betekent een significante toename in sterftekans, morbiditeit en kosten bij patiënten die opnieuw een electieve buikoperatie moeten ondergaan. Dit was bekend, maar de consequenties van adhesiolysis zijn nu in maat en getal uitgedrukt dankzij een prospectieve cohortstudie door chirurgen werkzaam in Univesitair Medisch Centrum St Radboud. De bevindingen zijn recent gepubliceerd in het toonaangevende chirurgische tijdschrift Annals of Surgery.1
Bekend was al dat adhesies kunnen leiden tot een ileus, infertiliteit bij vrouwen en chronische buikpijn. Elke chirurg weet ook dat adhesiolysis risico’s met zich meebrengt bij een reoperatie, maar de mate waarin werd waarschijnlijk onderschat. De nieuwe gegevens zijn belangrijk, omdat ze gebruikt kunnen en zelfs moeten worden in de informatievoorziening aan patiënten bij de gezamenlijke besluitvorming over een operatie.
Welke bevindingen springen het meest in het oog?
Meer dan 85% van de patiënten…
Artikelinformatie
Osteopathie en postoperatieve buikadhesies
De auteurs wijzen op het belang van onderzoek naar maatregelen ter preventie van adhesies na buikoperaties. Ik wil graag wijzen op recent onderzoek naar de invloed van manuele viscerale mobilisaties, een nog relatief nieuwe optie, bij de preventie van peritoneale adhesies en postoperatieve ileus.1,2 De onderzoeken werden gedaan bij ratten. In het eerste onderzoek bleek dat viscerale mobilisatie werkzaam is ter preventie en opheffen van peritoneale adhesies bij deze ratten.1 Een preventieve groep (n=10) werd dagelijks gedurende een week behandeld vanaf postoperatief dag 1. De lysisgroep (n=10) werd eenmaal behandeld postoperatief dag 7, vlak voordat ze euthanasie ondergingen. Palpatoir onderzoek bestond uit het evalueren van de mobiliteit van de buikwand, caecum en dunne darm. Behandeling vond plaats wanneer de mobiliteit verminderd leek en bestond uit het met beleid manueel op rek brengen van deze structuren met als doel de mobiliteit ervan te verbeteren. Na euthanasie en zorgvuldige abdominale incisie werden er foto’s gemaakt van de adhesies. Deze foto’s, inclusief die van een controlegroep (n=10), werden beoordeeld door ‘geblindeerde’ onderzoekers. In een tweede studie ondergingen ratten (n=20) een abdominale operatie waarin een ileus werd opgewekt.2 In de groep die behandeld werd met manuele viscerale mobilisaties (n=10) reduceerden de verschijnselen van postoperatieve ileus in vergelijking met de controlegroep (n=10). De behandeling verminderde ook totaal intraperitoneaal proteïne en de concentratie intraperitoneale ontstekingscellen. De behandeling vond plaats in de eerste 12 uur postoperatief. Vervolgonderzoek bij mensen lijkt gerechtvaardigd. Viscerale mobilisaties, in Nederland toegepast door osteopaten, kunnen in de toekomst misschien gebruikt worden ter preventie van postoperatieve abdominale adhesies en daarmee gepaard gaande gezondheidsproblemen. De auteurs wijzen er ook op dat adhesies verantwoordelijk kunnen zijn voor het ontstaan van chronische buikpijn. Osteopaten kunnen waarschijnlijk ook een rol spelen bij de behandeling van deze chronische buikklachten. In Nederland zijn er, in het kader van afstudeeropdrachten, twee kleine ongecontroleerde onderzoeken gedaan naar de effectiviteit van osteopathie bij de behandeling van mensen met buikklachten bij adhesies. In totaal ondergingen 52 patiënten 5 osteopathische behandelingen met het accent op viscerale mobilisaties. Osteopathie bleek significant de pijn te verminderen en het algemeen welbevinden te verbeteren.
Nederlandse Vereniging voor Osteopathie
Immanuel van Tintelen MSc Ost, Osteopaat D.O.-M.R.O.
[1] Bove GM, Chapelle SL. Visceral mobilization can lyse and prevent peritoneal adhesions in a rat model. J Bodyw Mov Ther. 2012;16(1):76-82.
[2] Chapelle SL, Bove GM. Visceral massage reduces postoperative ileus in a rat model. J Bodyw Mov Ther. 2013;17(1):83-88.