Onafhankelijk, multidisciplinair en betrouwbaar

Dialysebehandeling: een onvervulde belofte

Opinie
Evert J. Dorhout Mees
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A1988
Abstract
Abstract
Sluiten
Dialysis treatment: an unfulfilled promise

In the last 50 years, the morbidity and mortality of patients on maintenance dialysis treatment has remained unacceptably high. This is because insufficient attention is paid to the main task of the kidneys: body fluid volume regulation. While nobody denies these basic physiologic principles, several developments have contributed to their neglect. First, a tendency towards short dialysis sessions and even more unfortunately the emphasis of opinion leaders on removal of urea, the least toxic of the metabolites. The necessity of severe dietary salt restriction is insufficiently stressed. Thus most patients remain slightly volume expanded, causing not only hypertension, but also dilatation of the heart. This leads to cardiovascular damage and even pulmonary oedema (‘heart failure’), an entirely preventable complication. While several authors have shown better results by applying these principles, the focus on randomised controlled trials, which are practically unfeasible in this setting, still precludes their general acceptance.

Ruim 50 jaar geleden toonde de Amerikaanse arts Belding Scribner dat patiënten met blijvend verlies van nierfunctie jarenlang in relatief goede gezondheid kunnen worden gehouden met hemodialyse.1 Hierdoor werd ook niertransplantatie op grote schaal mogelijk. Later werd chronische ambulante peritoneaaldialyse (CAPD) als onderhoudstherapie ingevoerd. Er leven thans honderdduizenden nierpatiënten dankzij deze behandelingen. Tal van wetenschappelijke tijdschriften houden zich er geheel of gedeeltelijk mee bezig en het is een business geworden waarin miljarden omgaan.

Hoe verheugend dit alles ook is, de resultaten zijn achtergebleven. Niet alleen bij de verwachtingen, maar ook bij de mogelijkheden. De levensverwachting van dialysepatiënten is de afgelopen tijd namelijk nauwelijks verbeterd. Een verontrustend teken is ook, dat het vrijwillig beëindigen van de behandeling, althans in de VS, bijna de grootste doodsoorzaak is onder nierpatiënten. De voornaamste reden van dit falen is, dat de pathofysiologisch meest voor de hand liggende maatregel – strenge zoutbeperking in het dieet…

Artikelinformatie

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A1988
Vakgebied
Interne vakken
Auteursinformatie

Contact Prof.dr. E.J. Dorhout Mees, emeritus hoogleraar Nefrologie (evert.mees@hetnet.nl)

Verantwoording

Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld.
Aanvaard op 7 maart 2010

Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Geachte collega Dorhout Mees,

Dank voor de mooie discussie van een eminence grice. Met veel waardering heb ik uw stuk gelezen.
Als aanhanger van de principes van EBM en mede-organisator van EBM cursussen voor Nederlandse chirurgen vind ik dat u een terecht punt maakt m.b.t. het feit dat men al te obsessief omgaat met de noodzaak voor evidence-based onderzoek. Het is dan ook goed dat u een dergelijk stuk schrijft  en de noodzaak benadrukt om klassieke principes  en redenaties goed te kennen en te praktiseren. Ik ben het daar geheel mee eens en zie ook dat nieuwe generaties soms onvoldoende op de hoogte zijn. RCT's zijn lang niet altijd nodig of zijn onmogelijk. Het blijft aan de andere kant altijd voorzichtig balanceren. Helaas heeft besluitvorming op basis van pathofysiologische inzichten in het verleden ook vaak geleid tot verkeerde behandelingen. Als expliciet voorbeeld noem ik de carotisstenose waar pas echt duidelijkheid is gekomen over de beste therapie na grote RCT's. Voor die tijd hebben honderdduizenden patienten onterecht verkeerde behandelingen ondergaan.

Dink Legemate, hoogleraar vaatchirurgie AMC