Leeftijdsafhankelijke d-dimeerwaarde veilig om longembolie uit te sluiten

Met een d-dimeerbepaling kan een longembolie veilig worden uitgesloten, ook wanneer voor ouderen hogere afkapwaarden worden gehanteerd. Vooral bij 75-plussers kunnen flexibele afkapwaarden veel onnodige CT-angiografieën voorkomen.

Dat blijkt uit de ADJUST-PE-Studie in ziekenhuizen in Zwitserland, België, Frankrijk en Nederland (JAMA.2014;311:1117-24). In dit prospectieve onderzoek werd bij patiënten met een laag of intermediair risico een longembolie uitgesloten geacht bij een d-dimeerwaarde onder een variabele afkapwaarde. Bij patiënten tot 50 jaar lag die bij de gebruikelijke 500 µg/l. Bij 50-plussers gold de leeftijd vermenigvuldigd met 10.

In totaal includeerden Marc Righini et al. ruim 3300 patiënten met een mogelijke longembolie. Afhankelijk van het ziekenhuis werd de kans op een longembolie ingeschat met de vereenvoudigde Geneve-score of de Wells-score. Bij alle 2900 patiënten die niet ‘hoog’ scoorden, werd de d-dimeer bepaald. Ruim 1700 patiënten hadden een d-dimeer boven de leeftijdsafhankelijke afkapwaarden en ondergingen een CT-angiografie. Ruim 800 maal was de d-dimeerwaarde lager dan 500 µg/l, 337 keer tussen de 500 µg/l en hun leeftijdsafhankelijke afkapwaarde. Deze mensen kregen geen anticoagulantia. Alle patiënten werden 3 maanden gevolgd.

Onder patiënten met een d-dimeerwaarde onder de 500 µg/l trad 1 longembolie op; een risico op een fout-negatieve uitslag van 0,1%. In de groep met een d-dimeer tussen de 500 µg/l en de leeftijdsafhankelijke afkapwaarde was er eveneens 1 longembolie: een risico van 0,3%, vergelijkbaar met de kans om na een negatieve CT-scan alsnog een longembolie te krijgen: 0,5% (95%-BI: 0,2-1,0%).

Marc Righini et al. keken apart nog naar 75-plussers: slechts 6,4% van de 673 oudere patiënten met een lage verdenking had een d-dimeerwaarde onder de 500 µg/l. In totaal scoorde 29,7% onder de leeftijdsafhankelijke afkapwaarde. Niet 1 van de 195 oudere patiënten die daardoor geen CT-scan ondergingen, ontwikkelde later een longembolie.