Anti-decubitusmatrassen

Leiden, juli 1994,

Collega Haalboom schreef een commentaar (1994;1309-10) op ons in The Lancet gepubliceerde onderzoek betreffende decubituspreventie met behulp van een eenvoudige anti-decubitusmatras.1 Wij zijn het geheel eens met zijn opmerking dat verder onderzoek naar anti-decubitushulpmiddelen moet worden uitgevoerd. Gelukkig ondersteunt recent onderzoek onze bevinding dat de DeCube-matras een zeer goed anti-decubitushulpmiddel is.2

Het overige commentaar van Haalboom behoeft onzes inziens enige nuancering. De opmerkingen over de ethische aspecten van ons onderzoek en over het al dan niet volgen van de consensus vinden wij ongefundeerd. Zoals beschreven in ons artikel,1 en later door ons toegelicht,3 is in beide onderzoeksarmen de Nederlandse consensus gevolgd.4 Deze consensustekst en de literatuur laten geen duidelijke uitspraak toe over de toepassing van eenvoudige anti-decubitusmatrassen als primaire preventie bij een patiënt met een hoog risico. Alleen de arbeidsintensieve en kostbare hulpmiddelen zoals de ‘low-air-los’-bedden zijn zeer effectief gebleken. De overwegingen betreffende onze onderzoeksopzet staan uitgebreid bediscussieerd in ons artikel,1 en in een ‘editorial’.5 Aanvullend kan worden gemeld dat bij navraag bij 7 heelkundige opleidingsklinieken, waaronder de afdeling Heelkunde van het Academisch Ziekenhuis Utrecht, bleek dat geen van deze klinieken speciale matrassen gebruikt bij opname van patiënten met een collumfractuur. Onze onderzoeksopzet vergelijkt dus de huidige klinische praktijk in heelkundig Nederland met het gebruik van een nieuwe veelbelovende anti-decubitusmatras waarbij de overige factoren volledig zijn gestandaardiseerd conform de consensus.4 Ondanks het feit dat onze patiëntencohort met een collumfractuur en een hoge decubitusrisicoscore geheel volgens deze consensus werd behandeld, kreeg 60 tot 70% van de patiënten op de standaardmatras decubitus graad 2 of meer. Dit hoge percentage is in overeenstemming met percentages in andere onderzoekingen.67 Ook de door Haalboom gerapporteerde getallen van decubitusincidentie in het Academisch Ziekenhuis Utrecht,8 ongeveer overeenkomend met de incidentie in onze ziekenhuizen, illustreren fraai dat decubitus geen groot probleem is bij het merendeel van de opgenomen patiënten, maar een groot probleem kan zijn voor een kleine subgroep van patiënten. Onderzoek naar adequate decubituspreventie moet dus vooral gericht zijn op een klein deel van de ziekenhuispopulatie met hoog risico van decubitus.

Betreffende de opmerkingen van collega Haalboom over het ‘windring-effect’ verwijzen wij naar ons commentaar in The Lancet.3 Kort samengevat: het theoretische windring-effect was in ons onderzoek met de DeCube-matras praktisch geen probleem.

Halsteren, juli 1994,

Haalboom vermeldt in zijn commentaar (1994;1309-10) als fabrikant ComforMed Europe BV. Dit is onjuist, de fabrikant en patenthouder wereldwijd is Comfortex Inc., Winona, USA.1 Verder refereert de auteur aan een artikel in De Volkskrant,2 en suggereert dat dit door de fabrikant is geplaatst. Dit is eveneens niet juist. Het betreft hier een interview met de onderzoekers, dit naar aanleiding van een persbericht in The Lancet.3

Utrecht, augustus 1994,

Met belangstelling heb ik kennis genomen van de reactie van de collegae Geelkerken et al. De bedoeling van mijn commentaar was duidelijk te maken dat er slechts één matras was vergeleken met een standaard-ziekenhuismatras en dat verder onderzoek met meer typen noodzakelijk is alvorens uitspraken gedaan kunnen worden over de effectiviteit van een dergelijke matras in vergelijking met andere matrassen. Uit hun reactie maak ik op dat Geelkerken et al. het daarmee eens zijn. Ik heb geen redenen om dit standpunt te wijzigen. De uitspraak dat de DeCube-matras veelbelovend is, laat ik dan ook voor hun rekening.

Wat betreft de reactie van de heer Van der Wekken: het adres van de fabrikant is overgenomen uit de ‘advertorial’ van zijn eigen firma in het blad van de Woundcare Consultant Society (WCS) van maart 1994 jl. In deze advertentie staat onder andere letterlijk dat ‘de Comfortex DeCube matras de meest effectieve maatregel is bij het voorkomen van decubitus’. Naar mijn mening is dat dus nog niet aangetoond.